گام ۵۳: علت پرخوری و سیر نشدن در مغز

یکی از رایج ترین دلایل انسان ها برای چاق بودن پرخوری کردن است. عده ای از افراد چاق عقیده دارند بخاطر پرخوری کردن اضافه وزن دارند اما برخی از افراد چاق در تعجب هستند که چرا با این که پرخوری نمی کنند اما چاق هستند.

از آنجا که در ذهن ما پرخوری نقش تعیین کننده در چاقی و لاغری دارد بنابراین آگاهی از علت پرخوری می تواند در روند لاغر شدن بهبود ایجاد کند.

تحقیقات علمی درباره علت پرخوری

مغز انسان مصرف غذا را به دو روش اصلی تنظیم می کند.

• انرژی مورد نیاز برای بقای انسان توسط هیپوتالاموس محاسبه و از طریق ایجاد پیغام گرسنگی و سیری سطح انرژی را کنترل می کند.
• با آزاد سازی دوپامین توسط سلول های عصبی میل و هوس به دنبال غذا بودن را مدیریت می کند.

آزادسازی دوپامین باعث ایجاد احساس خوشایند در انسان می شود. ارتباط بین خوردن و ترشح دوپامین باعث شکل گیری سیستم پاداش مغزی می شود. بنابراین ارتباط خوردن با ترشح دوپامین می تواند باعث ایجاد اختلال در خوردن یا همان علت پرخوری باشد.

ارتباط و هماهنگی بین این دو بخش باعث مدیریت سیستم تامین انرژی مورد نیاز بدن از طریق مصرف مواد غذایی می شود.

به زبان ساده تر می توان عملکرد مغز درباره ی خوردن را به این شکل بیان کرد.

من هرچیزی را که انتخاب کنم می خورم تا زنده بمانم.

مغز انسان برای تامین انرژی مورد نیاز بدن برخی از اندام های بدن را به خدمت گرفته است. برای این منظور از طریق عصب واگ که طولانی ترین عصب بدن است این کار را انجام می دهد.

عصب واگ چه تاثیری دارد؟

عصب واگ عملکردهای مختلفی دارد. چهار عملکرد کلیدی عصب واگ عبارتند از:

• حسی: از گلو، قلب، ریه و شکم.
• حسی خاص: حس چشایی را در پشت زبان ایجاد می کند.
• حرکتی: عملکردهای حرکتی را برای عضلات گردن که مسئول بلع و گفتار هستند فراهم می کند.
• پاراسمپاتیک: مسئول دستگاه گوارش، تنفس و عملکرد ضربان قلب است.

همانطور که مشخص است این عصب تاثیر مستقیم بر عملکرد اعضای مرتبط با غذا خوردن دارد.

سایر اثرات عصب واگ عبارتند از:

• ارتباط بین مغز و روده: عصب واگ اطلاعات را از روده به مغز می رساند.
• آرامش با تنفس عمیق: عصب واگ با دیافراگم ارتباط برقرار می کند. با نفس های عمیق، فرد احساس آرامش بیشتری می کند.
• کاهش التهاب: عصب واگ سیگنال ضد التهابی را به سایر قسمت های بدن ارسال می کند.
• کاهش ضربان قلب و فشار خون: اگر عصب واگ بیش از حد فعال باشد، می تواند منجر به ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی در اطراف بدن شود.
• مدیریت ترس: عصب واگ اطلاعاتی را از روده به مغز می فرستد، که با استرس، اضطراب و ترس مرتبط است – از این رو اصطلاح، احساس روده می گویند.

مغز انسان و سایر موجودات از طریق عصب واگ حد و مرز آرامش و میزان مصرف غذا را تنظیم می کند.

این نکته قابل توجه است که بسیاری از افراد چاق عقیده دارند که علت پرخوری آنها استرسی بودن یا عصبی بودن آنهاست.

این ادعا از طرفی می تواند صحیح باشد چون عصب واگ هم بر سیستم عصبی تاثیر دارد و هم بر میزان مصرف غذا موثر است و بنابراین می تواند عصبی شدن باعث افزایش مصرف مواد غذایی جهت ترغیب مغز به افزایش دوپامین شود ولی از طرفی می تواند صحیح نباشد چون مغز و سیستم بدن در جهت نابودی خودش عمل نمی کند و علت پرخوری را نمی توان فقط عصبی بودن دانست.

اگر در زمان عصبی شدن تمایل به خوردن ایجاد شود و با خوردن یکی دو لقمه به آرامش برسیم می توان پذیرفت که تاثیر عصب واگ بر ایجاد تمایل به خوردن است اما اگر به دلیل عصبی بودن از هر ماده خوراکی به هر اندازه ای بخوریم به این بهانه که پرخوری عصبی دارم عقیده اشتباه و گمراه کننده ای خواهد بود.

رابطه سیستم پاداش مغز با علت پرخوری

در مطالعه ای که در فرانسه انجام شد، محققان تاثیر سیستم پاداش مغزی را روی موش ها بررسی کردند.

در این تحقیق به موش ها علاوه بر غذای معمولی، هر روز و فقط برای یک ساعت، فرصت خوردن غذای خوش طعم (غنی از چربی و قند) داده شد.

در این آزمایش موش ها به شکل نامحدود به غذای معمولی خود دسترسی داشتند اما فقط برای یک ساعت در روز به غذای متفاوت که با چربی و قند غنی شده بود دسترسی داشتند.

دانشمندان به تدریج مشاهده کردند که موش ها بیشتر و بیشتر از غذاهای خوش طعم (چرب و شیرین) و کمتر و کمتر از گلوله های غذایی معمولی خود می خورند.

تداوم این برنامه منجر به ظهور یک اختلال غذا خوردن اجباری به نام پرخوری شد.

علت پرخوری موش ها این بود که هر روز بی صبرانه منتظر غذای خوش طعم بودند. ایجاد اشتیاق برای خوردن غذای متفاوت با غذای همیشگی توسط سیستم پاداش مغز بوجود می آید که با هر بار خوردن غذای جدید از طریق ترشح دوپامین به موجود پاداش می دهد.

عملکرد سیستم پاداش مغز منجر به تغییر قابل توجهی در حالات فیزیولوژیکی و متابولیک موشها و همچنین افزایش دوپامین، فرستنده مرتبط با پاداش مغزی شد. و باعث ایجاد رفتار پرخوری اجباری در موش ها شد.

این تیم نشان داد که وقتی موش ها وارد فاز پرخوری اجباری می شوند شبیه به یک دور باطل، پرخوری منجر به یک تغذیه اجباری مبتنی بر پاداش می شود.

به این معنی که هرچه خوردن بیشتر باشد سیستم پاداش مغز با ترشح دوپامین باعث ترغیب موجود به تغذیه بیشتر می شود.

پرخوری جسمی و ذهنی

علت پرخوری در افراد چاق به دو صورت است:

• پرخوری جسمی

• پرخوری ذهنی

علت پرخوری بر مبنای پرخوری جسمی به این صورت است که فرد به شکل واقعی از طریق زیاده روی کردن در مصرف غذا به احساس پرخوری جسمی می رسد و این فشار پرخوری به صورت درد شکمی یا سنگین شدن و احساس خواب آلودگی نمایان میشود.

علت پرخوری بر مبنای پرخوری ذهنی به این صورت است که فرد به شکل واقعی پرخوری نمی کند اما در ذهنش از طریق مرور افکار مربوط به پرخوری کردن احساس پرخوری کردن را ایجاد می کند و از آنجا که مغز تفاوت بین اصل و بدل را تشخیص نمی دهد پرخوری ذهنی داشتن برای مغز معادل با پرخوری جسمی می باشد و باعث تحریک و ترشح دوپامین یا سیستم پاداش مغزی می شود.

بنابراین مبارزه کردن با پرخوری از طریق اجرای برنامه های رژیمی یا تصمیم قاطع گرفتن برای پرخوری نکردن تلاش بی نتیجه است چون دستور پرخوری توسط مغز برای ترشح هورمون دوپامین که تامین کننده احساس شادی است صورت می گیرد.

علاوه بر این زمانی که رژیم می گیریم به شکل فیزیکی خودمان را در معرض فشار نخوردن قرار می دهید درحالی که در ذهن افکار مربوط به خوردن مرور می شود و به همین دلیل زمانی که رژیم هستیم دچار استرس و پریشانی می شویم چون در ذهن افکار مربوط به خوردن مرور می شود اما به شکل جسمی این اتفاق رخ نمی دهد و ناهماهنگی بین جسم و ذهن ایجاد می شود.

مرور افکار در ذهن درباره خوردن با خوردن واقعی برای مغز قابل تفکیک نیست بنابراین وقتی رژیم می گیرید اما ذهن شما درگیر خوردن و نخوردن و … است در واقع شاید پرخوری جسمی نداشته باشید اما قطعا پرخوری ذهنی خواهید داشت.

برای رهایی از پرخوری باید این علت پرخوری را تشخیص داد که در اکنون برای ما واضح شده است که علت پرخوری به دلیل دستورات مغزی می باشد بنابراین نیاز است فرمول چاقی و خطاهای مغز چاق را شناسایی و اصلاح کنیم تا به شکل خودبخودی اصلاح در پرخوری و اشتهای ما ایجاد شود.

شاید در نگاه اول این کار به نظر غیرممکن باشد چون از نظر ما دسترسی به مغز نیاز به عمل جراحی دارد اما خبر خوشحال کننده این است که مغز ما از طریق تمرین و تکرار قابلیت بی نهایت بار برنامه ریزی شدن را دارد.

بنابراین ما می توانیم با یادگیری مهارت اصلاح پرخوری و اشتها در مغز و انجام تمرینات مربوطه و البته استمرار در تکرار کردن به راحتی فرمان های مغزی را تغییر داده و به شکل خودبخودی از شر پرخوری کردن خلاص شویم.

این فرایندی است که در همه افراد متناسب به وضوح قابل مشاهده است.

✍️ تمرین آموزشی 📖

برای انجام عالی این قسمت ابتدا محتوایی نوشتاری را مطالعه کنید، سپس ویدیوی آموزشی را تماشا کرده و بعد از آن به سوالات مطرح شده به صورت شرح انشایی در بخش نظرات این جلسه پاسخ دهید.

• نگرش شما درباره پرخوری کردن چیست؟ آیا پرخوری کردن را دلیل چاق شدن می دانید؟

• نگرش شما درباره خودتان چیست؟ خودتان را فرد پرخوری می دانید یا خیر؟

• با توجه به انواع علت پرخوری که در محتوای نوشتاری توضیح داده شد چقدر دچار پرخوری فیزیکی و چقدر دچار پرخوری ذهنی می شوید.

• در گذشته که از رژیم گرفتن برای لاغر شدن استفاده می کردید آیا تاثیری بر کاهش اشتها و پرخوری شما داشته است؟

• استفاده از آموزش های لاغری با ذهن تا کنون چگونه باعث بهبود علت پرخوری یا اشتها خواهد شد؟
• از محتوای ویدیوی آموزشی برای خود تمرین ایجاد کرده و در بخش نظرات تمرینی که باید انجام دهید را بنویسید.

منتظر خواندن نوشته های شما هستم

همراه همیشگی شما: رضا عطارروشن

برای مشاهده توضیحات و خرید محصول (اصلاح پرخوری و اشتهای مغز) اینجا را کلیــک کنید.

افزودن به لیست علاقمندی‌ها